Negativiteit in een gesprek herkennen is eigenlijk best een kunst op zich. Soms is het overduidelijk, zoals bij een flinke scheldpartij of openlijke kritiek. Maar vaak is het subtieler, verborgen in kleine opmerkingen of zelfs lichaamstaal. Een opgetrokken wenkbrauw, een zucht, een schamper lachje… Het zijn allemaal signalen die je moet leren zien. En eerlijk gezegd, soms zie je het pas achteraf, als je er nog eens over nadenkt.
Het benoemen van die negativiteit is een ander verhaal. Je wilt immers niet als een politieagent overkomen die elke negatieve vibe gelijk afstraft. Het gaat erom dat je de negativiteit erkent zonder olie op het vuur te gooien. Een simpele “Ik merk dat je ergens mee zit, klopt dat?” kan vaak al wonderen doen. Het opent de deur voor een gesprek zonder dat het gelijk een confrontatie wordt.
Maar laten we eerlijk zijn, het is niet altijd makkelijk om dat te doen. Soms wil je gewoon terugbijten, vooral als je je aangevallen voelt. Dan komt het erop aan om even tot tien te tellen (of twintig, als dat nodig is) en te bedenken wat je echt wilt bereiken met je reactie. Want uiteindelijk wil je toch liever een constructief gesprek dan een ruzie, toch?
Blijven ademen en rustig reageren
Ademhalen… Ja, klinkt simpel, hè? Maar in het heetst van de strijd vergeten we vaak hoe belangrijk ademhalen eigenlijk is. Wanneer iemand ons aanvalt of negatieve energie verspreidt, gaan we vaak automatisch in de verdediging of aanval. Het eerste wat je moet doen is even stoppen en bewust ademen. Een paar diepe ademhalingen kunnen wonderen doen om je weer te kalmeren.
Rustig blijven reageren is misschien wel de grootste uitdaging in zulke situaties. Het vergt behoorlijk wat zelfbeheersing om niet direct terug te schreeuwen of snauwen. Maar denk eens na: wat bereik je ermee als je dat wel doet? Waarschijnlijk alleen maar meer negativiteit en misverstanden. Probeer daarom altijd eerst rustig te blijven en daarna pas te reageren. En ja, soms werkt dat niet meteen perfect, maar oefening baart kunst.
Het helpt ook om jezelf eraan te herinneren dat de ander waarschijnlijk ook met iets worstelt. Misschien zijn ze moe, gestrest of hebben ze gewoon een slechte dag. Dat betekent niet dat jij hun gedrag moet goedkeuren, maar het kan wel helpen om met meer begrip en minder boosheid te reageren.
Je grenzen duidelijk maken
En dan komt het moment waarop je je grenzen moet aangeven. Want laten we eerlijk zijn: iedereen heeft grenzen en die moeten gerespecteerd worden. Je grenzen aangeven betekent niet dat je zwak bent; integendeel, het laat juist zien dat je jezelf respecteert en serieus neemt. Maar hoe doe je dat zonder de ander tegen de haren in te strijken?
Eén manier is door duidelijk en assertief te communiceren wat voor jou wel en niet acceptabel is. Bijvoorbeeld: “Ik merk dat dit gesprek me ongemakkelijk maakt en ik wil liever op een andere manier verder praten.” Of: “Ik begrijp dat je gefrustreerd bent, maar deze toon vind ik niet prettig.” Het gaat erom dat je jezelf serieus neemt zonder arrogant over te komen.
Soms helpt het ook om even afstand te nemen voordat je reageert. Even uit de situatie stappen kan ervoor zorgen dat je met een helderder hoofd terugkomt en beter kunt aangeven waar jouw grenzen liggen. En laten we eerlijk zijn, iedereen heeft wel eens een pauze nodig om alles op een rijtje te zetten.
Constructieve feedback geven
Feedback geven… Poeh, dat is altijd lastig. Vooral als het gaat om negatieve feedback of kritiek. Maar het is wel belangrijk als je wilt dat dingen verbeteren of veranderen. Constructieve feedback betekent dat je eerlijk bent zonder kwetsend te zijn. Focus op het gedrag of de situatie, niet op de persoon zelf.
Een handige manier om dit te doen is door de ‘sandwichmethode’ toe te passen: begin met iets positiefs, geef dan de kritische feedback en sluit weer af met iets positiefs. Bijvoorbeeld: “Ik waardeer echt hoe hard je werkt aan dit project, maar ik merk dat er nog wat verbeterpunten zijn in de communicatie met het team. Ik weet zeker dat als we hieraan werken, we nog betere resultaten kunnen behalen.”
En ja, soms voelt dit een beetje gekunsteld aan. Maar het idee erachter is goed: mensen staan veel meer open voor kritiek als ze ook erkenning krijgen voor wat goed gaat. Dus waarom zou je het niet proberen?
Positief afsluiten en vooruitkijken
Tenslotte is het belangrijk om gesprekken positief af te sluiten en vooruit te kijken. Na alle negativiteit wil je immers niet met een nare nasmaak blijven zitten. Een positieve afsluiting kan zo simpel zijn als het uitspreken van waardering voor het gesprek of het maken van concrete afspraken voor de toekomst.
Bijvoorbeeld: “Dankjewel voor je openheid vandaag, ik denk dat we hiermee echt vooruit kunnen.” Of: “Laten we volgende week weer even samenkomen om te kijken hoe het gaat.” Het zorgt ervoor dat beide partijen met een goed gevoel uit elkaar gaan en er ruimte is voor verbetering.
En laten we eerlijk zijn, niemand wil vastzitten in een spiraal van negativiteit. Door positief af te sluiten geef je jezelf en de ander de kans om weer met frisse moed verder te gaan. En wie weet, misschien wordt die moeilijke collega of vriend(in) uiteindelijk wel een bondgenoot in plaats van een tegenstander.